آیا خریدارِ "مال غیر" هم ضامن است؟

اگر هنگام خرید کالایی، مالکیت فروشنده یا قانونی بودن جایگاه او را بعنوان فروشنده احراز نکنید و او، چیزی را به شما بفروشد که بعدا معلوم شود متعلق به دیگری است، تکلیف شما که پول آن کالا را تمام و کمال پرداخت کرده اید، چیست؟

یک پرسش درباره تبعات خرید مال غیر

اینجانب ماشین ایسوزو هشت تن از دوستم خریم که در گناوه بود .من گفتم اول ماشین بزن بنامم تومحضر بعد من پولتو میدم ایشون هم با اصرار که فقط بریم محضر ۳۰۷ ماشینو زد بنامم بعدمنم بعد یک هفته  نود و هشت میلیون ریختم به حساب خودشون.ولی بعد از چند روز از زیر زبونش در رفت که  صاحب ماشین مرده و محضر خودش جای وراث امضا کرده ولی من هبچ بدهی رو ماشین ندارم.

ولی من گفتم لطفا پول منو برگردون من این ماشین نمیخوام.گفت باشه مدارکو بده تا ماشینو بزنم بنام خودم .گفتم پول من چی میشه گفت بیا تو محضر امضا کن پولو بگیر.ولی بعد از یک ماه اس ام اس از محضر ۳۰۷اومد که شما ماشینو انتقال دادید.بدون امضای من و بدون حضور من حتی تو دفترشون به جای من نوشتن ثبت با سند برابر است یه امضا الکی هم انداختن به جای امضای ما..حالا بازپرس پرونده اصلا سوال ازشون نمیپرسه مواجه حضوری نمیکنه.الانم هم شکایت محضردار هم شکایت صاحب ماشین کردم ولی دارن راحت میچرخند ،صد میلیون ما هم تو هوا.

پاسخ:

با توجه به توضیحات بیان گردیده فروض متفاوتی قابل تصور می باشد فرض اول اینکه دوست شما ماشینی را که متعلق به دیگری بوده، به عبارتی دیگر وی مالک نبوده است را به شما فروخته است. بنابراین در این فرض باید بیان داشت که از نظر حقوقی مطابق قانون هم شما و هم دوستتان در مقابل مالک اصلی ماشین مسئولیت خواهید داشت و مکلف به رد ماشین به صاحب اصلی خواهید بود و از طرفی مالک این امکان را خواهد داشت تا از شما خسارات وارده بر خود را نیز مطالبه نماید که در هر حال با توجه به جهل شما به اتفاقات رخ داده بابت ثمن معامله و خسارات وارده که پرداخت نموده اید به دوست خود می توانید مراجعه نمایید.شما در برابر مالک نمی توانید به عدم اگاهی خود مبنی بر مالک نبودن دوستتان استناد نمایید اما در هر حال این امکان را خواهید داشت تا برای مطالبه اصل پول خود و مبالغی که مالک اصلی از شما گرفته است به دوستتان مراجعه نمایید.

از نظر کیفری مطابق قانون دوست شما مرتکب جرم جعل و استفاده از سند مجعول و تحت شرایطی کلاهبرداری گردیده است.

فرض دوم اینکه دوست شما قصد انتقال ماشینی را داشته است که به موجب وکالت نامه متعلق به خودش بوده است اما با توجه به انکه مالک اصلی فوت نموده است وکالت مزبور بی اعتبار گردیده است لذا در این فرض نیز به شرح فوق می باشد.

در رابطه با سردفتر فرض سوال نیز صرف نظر از تخلف ایشان و ضمانت اجرای ناشی از تخلفات انتظامی سردفتران(باید اقدام به شکایت در کانون سردفتران نمایید) در صورت انطباق مورد با مصادیق مجرمانه قانون ثبت به مجازات جاعل در اسناد رسمی محکوم خواهد گردید.

قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر

مصوب 5 فروردین ماه 1308

ماده اول - کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار محسوب و مطابق ماده 238 قانون عمومی محکوم می شود. و همچنین است انتقال گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.

اگر مالک از وقوع معامله مطلع شده و تا یک ماه پس از حصول اطلاع اظهاریه برای ابلاغ به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره ثبت اسناد یا دفتر بدایت یا صلحیه یا یکی از دوائر دیگر دولتی تسلیم ننماید معاون جرم محسوب خواهد شد

- هر یک از دوائر و دفاتر فوق مکلفند در مقابل اظهاریه مالک رسید داده آن را بدون فوت وقت به طرف برسانند.

ماده دوم - نسبت به انتقالاتی که به طریق فوق قبل از اجرای این قانون واقع شدهاست هر یک از انتقال دهنده - انتقال گیرنده یا مالک باید به ترتیب ذیل عمل نمایند. انتقال دهنده مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون یا مالک را وادار به تنفیذ انتقال نموده و یا خسارات وارده بر انتقال گیرنده و مالک را جبران کند.

انتقال گیرنده ای که در حین وقوع انتقال عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده بوده مکلف است در ظرف سه ماه مذکور خسارات وارده بر مالک را جبران نماید.
مالکی که از انتقال مال خود مطلع بوده یا بشود مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون در صورتی که قبل از این قانون مطلع شده باشد و از تاریخ حصول اطلاع در صورتی که بعد از اجرای این قانون مطلع شود انتقال گیرنده یا قائم مقام قانونی او را به طریق مذکور در ماده فوق از مالکیت خود مستحضر نماید.ماده سوم - متخلف از مقررات ماده 2 اگر انتقال دهنده یا انتقال گیرنده باشد کلاهبردار و اگر مالک باشد معاون مجرم محسوب و مطابق مقررات قانون مجازات عمومی محکوم خواهد شد.

ماده چهارم - علاوه بر مجازات مذکور در مواد 1 و 3 مجرم باید مادام که خسارت وارده بر مدعی خصوصی را جبران نکرده است در توقیف بماند.

ماده پنجم - نسبت به انتقالاتی که قبل از اجرای این قانون واقع شده باشد تعقیب جزایی مرتکب منوط به شکایت مدعی خصوصی است لیکن پس از شکایت استرداد آن مانع ازتعقیب نخواهد بود.

ماده ششم - نسبت به انتقالاتی که قبل از این قانون واقع شده هر گاه قبل از شروعبه تعقیب جزایی حق دعوی حقوقی مالک یا انتقال گیرنده به واسطه مرور زمان یا صدور سند رسمی مالکیت ساقط شده باشد مقررات این قانون مجرا نخواهد بود.

ماده هفتم - مجازات اشخاصی که پس از تاریخ اجرای این قانون به موجب قانون سوم مرداد 1307 راجع به تبانی یا به موجب همین قانون در نتیجه انتقال عین یا منافع اموال غیر منقول و یا در نتیجه تبانی در دعوای مربوطه به عین یا منافع اموال مزبوره حکم محکومیت آنها صادر می شود مشمول ماده 45 قانون مجازات عمومی نخواهد بود.

ماده هشتم - کسانی که معاملات تقلبی مذکوره در مواد فوق را به وسیله اسناد رسمی نموده یا بنمایند جاعل در اسناد رسمی محسوب و مطابق قوانین مربوطه به این موضوع مجازات خواهند شد.

ماده نهم - این قانون از اول اردیبهشت ماه 1308 به موقع اجرا گذاشته می شود.

چون به موجب قانون مصوب 4 آذر ماه 1307 وزیر عدلیه مجاز است کلیه لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می نماید پس از تصویب کمیسیون پارلمانی قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آنها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید.

علیهذا ( قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر) مشتمل بر نه ماده که در تاریخ پنجم فروردین ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی رسیده قابل اجرا است.

نمونه شکایت از انتقال مال غیر

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ...

با سلام

احتراما به استحضار می رساند اینجانب/اینجانبان... از آقای/خانم... به عنوان انتقال مال غیر و کلاهبرداری شاکی هستم با این توضیح که متهم در تاریخ ... یک باب آپارتمان به پلاک ثبتی ... متعلق به اینجانب را با سند عادی بیع نامه مورخ ... تنظیمی در بنگاه ... به آقای ... فروخته است. لذا تقاضای تعقیب و مجازات وی را دارم.

۱- شاکی ... به نشانی ...

۲- متهم ... به نشانی ...

۳- دلایل شکایت ... (گواهی گواهان، رونوشت مصدق سند رسمی، رونوشت مصدق مبایعه نامه ...)

امضا...
 

نمونه درخواست توقیف اموال متهم

بازپرس محترم شعبه ...

با سلام

احتراما در پرونده کلاسه ... شکایت اینجانب ... علیه آقای ... دایر بر کلاهبرداری با توجه به دلایل ابرازی و موجود در پرونده خواهشمند است مطابق ماده۷۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری درخواست تامین ضرر و زیان اینجانب را که مستقیما از وقوع جرم حاصل شده است به میزان ... ریال صادر فرمایید.

امضا