صنایع دستی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و نمادی از نوع زندگی فرهنگی یك جامعه، همواره مورد توجه می باشد. به علت ویژگی زندگی سنتی در بسیاری از نقاط كردستان و عدم استیلای بخش صنعتی، هنوز صنایع دستی کردستان از لحاظ كیفیت و گستردگی در سطح كشور مطرح می باشد، به گونه ای كه فرش و گلیم كردستان به همراه محصولات ظریفه مانند شطرنج شهرت جهانی پیدا كرده است.
صنایع دستی استان كردستان عبارتند از: نازك كاری چوب، دست بافی، خراطی، ساخت زینت آلات محلی، سوزن دوزی و روكاری، سفال سازی، حصیربافی، گیوه دوزی، نمدمالی و ساخت محصولات چرمی.
دستبافی شامل سجاده، موج، شال، جاجیم، گلیم، گلیمچه و پارچه لباسی است كه در بیشتر نقاط شهری و روستایی كردستان تهیه می شود. زینت آلات شامل انواع دستبند، گردن بند، سینه ریز، النگو، سربند، انگشتری و گوشواره است. نازك كاری با چوب شامل قوطی سیگار، شیرینی خوری، كیف زنانه، سینی، بشقاب، آجیل خوری و... می باشد.
صنایع دستی کردها : قالی و گلیم
استفاده از رنگ های گیاهی، تركیب نقش و اصالت طرح، موجب برتری كیفیت صنایع دستی استان كردستان شده است. شهر سنندج و بیجار مهم ترین مركز تولید گلیم و قالی می باشد. شهرت جهانی فرش سنندج و اعتبار آن در میان بازارهای جهانی سبب شده است كه در دائرةالمعارف بریتانیا كه از معتبرترین دائرة المعارف های دنیاست، واژه « سنه» را كه كردی سنندج است به نوعی قالی معروف ترجمه كرده اند.
محصولات نازك كاری كردستان
كردستان مهم ترین استان كشور و از مهم ترین تولیدات صنایع دستی اش نازك كاری است. هنر نازك كاری تركیب قطعات بسیار كوچك از انواع چوب های پرداخت شده طبیعی می باشد كه با ظرافت خاص در كنار هم قرار گرفته و موجب به وجود آمدن قطعات بسیار ظریف چوبی همانند قلمدان و سایر محصولات می گردد. علاوه بر نازك كاری، اروسی سازی، منبت و معرق سنندج نیز از شهرت و اعتبار برخوردار است.
جولایی ( نساجی سنتی )
كارگاه های تولید پارچه لباس كردی مردانه به جولایی معروف است. این پارچه ها ده سانتیمتر عرض و در حدود بیست و یك متر طول دارند. محصولاتی همانند جاجیم یا رختخواب پیچ و جانمازها هم حاصل كار جولاها می باشد كه به صورت سنتی تهیه و به بازار عرضه می گردد.
كلاش
از دیگر صنایع دستی در مناطق كردنشین نوعی گیوه به نام كلاش تولید می شود كه هماهنگی جالبی با لباس كردی دارد. رویه این كفش از نخ پنبه ای بافته شده و زیره آن از پارچه ی فشرده شده ساخته شده است، به همین دلیل كفشی بسیار سبك، نرم، قابل انعطاف و متناسب با محیط كوهستانی است. تولید كلاش در اصل مختص به اورامان بوده ولی اكنون در تمام شهرهای كردستان تولید می شود.
ساخت ابزار و آلات موسیقی
پیشرفت ساخت صنایع دستی چوبی به علت وجود چوب درختان جنگلی مرغوب و استعداد فراوان در زمینه تعلیم و یادگیری موسیقی موجب شده استان كردستان به یكی از مناطق عرضه وسایل موسیقی، به ویژه موسیقی سنتی تبدیل شود كه نمونه آن ساخت دف، دیوان، تار، سه تار، ویولن، قانون و سنتور می باشد.
سایر صنایع دستی استان عبارتند از: زرگری سنتی، سفالگری، ساخت مصنوعات چرمی، كارددوزی و خراطی.
