مدتها قبل تصور می شد که شکلات و کاکائو، مواد غذایی ناسالم هستند. در حقیقت از اواخر دهه 70 و اوایل دعع 80 میلادی بدنبال جایگزینی برای شکلات بودند و این اتفاق برای دوستداران شکلات اتفاق غم انگیزی بود. از آن پس، مطالعات و بررسی های متنوع وبسیاری در خصوص خواص غذایی و ویتامین های موجود در شکلات و کاکائو انجام گرفت.

البته شکلات حاوی قند، چربی و مواد دیگری است که در رژیم های غذایی استفاده از آنها را محدود کرده ایم؛ اما کاکائو منافع و خواص بسیار زیادی برای سلامتی ما دارد. برای مثال بر انرژی، هضم غذا، سلامت قلب و عروق، سلامت ریه، حفاطت از آنتی اکسیدان ها و خلق و خوی ما تاثیرگذار است. در ادامه با تاثیرات مثبت کاکائو بیشتر آشنا خواهیم شد:

تامین انرژی بدن

افراد اغلب متوجه شده اند که پس از مصرف کاکائو یا شکلات احساس پرانرژی تری دارند و تمایل به استفاده بیشتر از قند و کالری موجود در کاکائو را دارند. اما بیشتر این قضایا شبیه داستان است. به نظر می رسد که کاکائو حاوی methylxanthine (از خانواده تركیبات كافئین) است كه با عنوان تئوبرومین (3.7 درصد بدون درنظر گرفتن چربی) شناخته می شود.

حال سوال اینجاست که تئوبرومین چطور دارای اثر تحریکی خفیف است؟ در یک مطالعه، اثرات یک نوار شکلاتی مورد بررسی قرار گرفت و از برخی زنان خواسته شد که شکلات و سیب بخورند. زنان با وزن طبیعی که از این خوراکی ها خوردند، وضعیت ذهنی آنها پس از 5، 30، 60 و 90 دقیقه بعد، مورد بررسی قرار گرفت. سیب و شکلات هردو میزان گرسنگی را کاهش دادند و باعث افزایش فعالیت و بهبود خلق و خوی شدند. اما اثرات شکلات بیشتر بود و باعث افزایش فعالیت ها (ناشی از مواد تشکیل دهنده تحریک کننده کاکائو) شد و این آمار معنی دار و بامفهوم بود.

هضم غذا

باکتری در روده ما نقش مهمی در هضم مواد غذایی دارد. تحقیقات نشان می دهد که کاکائو دارای اثرات مفیدی بر روی سوخت و ساز بدن و باکتری های مفید بدن ما دارد. همچنین تحقیقات نشان می دهد که ترکیبات موجود در کاکائو در واقع می تواند رشد باکتری های مفید را بهبود و ارتقاء بخشد. همچنین بررسی استفاده های پزشکی از شکلات نشان داد که از آن برای بهبود هضم و حذف استفاده می شود.

همچنین از کاکائو و شکلات برای درمان معده ضعیف، تحریک کلیه و بهبود عملکرد روده استفاده می شود. جای تعجب نیست که تحقیقات نشان داده است که انسان پس از مزه مقدار بسیار کمی از شکلات، ترشح بزاق پیدا می کند. این تاثیر کاکائو می تواند مزایای درمانی زیادی داشته باشد. بعنوان مثال برای گوارش و هضم از بزاق که شامل آنزیم آمیلاز است و ماده تخمیری بزاق که نشاسته را به قند تجزیه می کند. غدد بزاقی لیپاز بزاق (نوعی قوی تر از لیپاز)  که با ترشح شروع به هضم چربی می کند.

سلامت قلب و عروق

بررسی جامع بطور موازی و تصادفی به مدت 18 هفته انجام شد و به بررسی اثر 30 گرم شکلات تلخ یا به همان اندازه شکلات سفید بر روی 40 فرد بزرگسال بدون فشار خون یا با فشار خون بالای اندک، پرداخت. نتایج به این صورت بود که بزرگسالانی که شکلات تلخ مصرف نموده بودند؛ فشار خون systolic آنها به 2.9 و فشار خون diastolic آنها به 1.9 کاهش یافت.

همچنین با مصرف شکلات تلخ میزان شیوع فشار خون بالا 68 الی 88 درصد کاهش یافته است. از آنجا که پودر کاکائو به طور متوسط 40.20 میلی گرم آنتی اکسیدان تولید می کند، برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا مقداری کمی از کاکائو مورد نیاز است. تحقیقات دیگر نشان می دهد که مردان سالمند بطور متوسط باید روزانه 2.11 گرم کاکائو مصرف نمایند. نمودارهای آماری نشان می دهد که مردانی که بطور مرتب كاكائو مصرف می نمایند، فشار خون پایین تری دارند. همچنین کاکائو باعث کاهش خطر قلبی عروقی و مرگ و میر می شود.

سلامت  ریه ها

بررسی های انجام شده روی استفاده های پزشکی کاکائو در قرون 17-18 میلادی نشان می دهد که از این ماده استفاده های دارویی و درمانی انجام می شده و برای درمان سرفه های ناشی از ریه مورد استفاده قرار می گرفت. همچنین برای کاهش سایر التهاب ها، التهاب ریه ها، سرفه شدید، التهاب گلو و کاهش درد عملکرد بسیار مناسبی خواهد داشت.

برای درمان گرفتگی صدا و اثرات مخرب نمک نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعه ای اخیراً بر روی اثرات شکلات انجام شده که نشان می دهد که تئوبرومین (ترکیب موجود در شکلات) باعث کاهش سرفه های ریوی می شود و هیچگونه عارضه جانبی ندارد. این مطالعه همچنین نشان داد که تئوبرومین مستقیماً روی فعالیت اعصاب منتقل کننده تاثیرگذار است و مانع عدم فعالیت آنها می شود. محققان نتیجه گیری نمودند که تئوبرومین یک ماده درمانی امیدوار کننده است که ممکن است پایه و اساس یک طبقه جدیدی از داروهای ضد سرفه را شکل دهد.

حفاظت از آنتی اکسیدان

تحقیقات نشان می دهد که کاکائو در مقایسه با سایر محصولات دارای ظرفیت آنتی اکسیدان قوی می باشد. می توان با استفاده از روش اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی غذاهای مختلف، این موضوع را اندازه گیری نمود: ظرفیت جذب اکسیژن (ORAC). طبق تحیقات 100 گرم پودر کاکائوی شیرین نشده دارای ارزش غذایی برای جذب اکسیژن به اندازه 55.653 گرم می باشد. تحقیقات دیگری نیز نمایش می دهد که وضعیت آنتی اکسیدان بدن، پس از مصرف شکلات تلخ افزایش یافته است و oxidative stress (عدم تعادل بین تولید رادیکال های آزاد و توانایی بدن برای مقابله یا رفع اثرات مضر) کاهش می یابد.

سیستم ایمنی بدن

یک بررسی جالب نشان می دهد که کاکائو بر سلول های سیستم ایمنی بدن که نقش ذاتی آنها محافظت از بدن است، تاثیرگذار است. کاکائو بر ترشح واسطه های التهابی فعالیت های نظارتی ایفا می کند. علاوه بر این، اطلاعات درحال ظهور در خصوص مطالعه روی حیوانات از اثرکاکائو بر سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می نماید.

مصرف بلند مدت کاکائو در موش ها، باعث بهبود عملکرد روده و سیستم ایمنی بدن می گردد. تحقیقات دیگر نشان می دهد که عصاره کاکائو باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن می گردد؛ که در برخی از وضعیت ها میزان فعالیت بالای سیستم ایمنی بدن مهم است مانند بیماری های التهابی، خودایمنی و غیره.

خلق و خوی

در بررسی دیگری میزان تمایل افراد افسرده به شکلات و کاکائو مورد بررسی قرار گرفت. حدود 300 نفر از بیماران افسرده از چند کلینیک مختلف، پرسشنامه اینترنتی را تکمیل نمودند. با بررسی نتایج مشخص شده که نیمی از پاسخ دهندگان به پرسشنامه، شکلات مصرف می نمودند که بیشتر آنها خانم ها بودند. شکلات و کاکائو برای افراد افسرده یا افرادی که اضطراب و استرس بیش از حد دارند و به طور خاص با  انواع بیماری های شخصیتی و روانی در ارتباط هستند، مفید است.

بررسی دیگری نشان می دهد که شکلات ماده غذایی است که تاثیرات روحی مثبت فراوانی بر افراد می گذارد و باعث بهبود خلق و خوی افراد می گردد. زمانی که افراد احساسات عاطفی کمی دارند به مصرف شکلات تمایل بیشتری نشان می دهند. پیشنهادات مختلفی برای استفاده های دارویی از خواص شکلات (ترکیبات مخدری، کافئین، phenylethylamine و منیزیم) برای بهبود وضعیت خلق و خو در افراد وجود دارد. به هرحال سطح این مواد در ماده غذایی شکلات یا کاکائو بسیار پایین است و نمی تواند اثرات مخربی داشته باشد. همانطور که همه غذاهای خوش طعم باعث تحریک انتشار اندروفین در مغز می شود این ماده غذایی نیز تاثیرات جالبی بر خلق و خوی افراد می گذارد.

نتیجه گیری

کاکائو، طیف وسیعی از مزایا و خواص بالقوه سلامتی را ارائه می دهد. نه تنها کاکائو برای سلامتی شما مفید است بلکه طعم و مزه بسیار خوبی نیز دارد. مصرف مداوم و روزانه کاکائو می تواند احساس مختلفی در شما ایجاد نماید. سعی کنید برای اجتناب از مصرف بیش از حد شکر، به صورت روزانه و مداوم از کاکائو استفاده نکنید. استفاده از شیرین کننده هایی مانند stevia  (شیرین کننده و شکر جایگزین - استخراج شده از برگ های گونه های گیاهی) می تواند جایگزین خوبی است.